Hiểu về sỏi thận: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa
Sỏi thận là một bệnh lý phổ biến, ảnh hưởng đến hệ tiết niệu và có thể gây đau đớn nếu không được xử lý kịp thời. Việc nhận biết sớm và hiểu rõ về căn bệnh này sẽ giúp người bệnh phòng tránh và điều trị hiệu quả.
1. Sỏi thận là gì?
Sỏi thận là sự tích tụ các khoáng chất và muối trong thận, tạo thành các tinh thể rắn. Những tinh thể này có thể nằm trong thận hoặc di chuyển qua đường tiết niệu, gây đau và các triệu chứng khác.
Sỏi thận có nhiều kích thước khác nhau, từ nhỏ như hạt cát đến lớn như viên sỏi. Một số viên sỏi có thể tự đào thải qua nước tiểu mà không gây triệu chứng, trong khi những viên lớn hơn có thể làm tắc nghẽn đường tiết niệu và gây đau dữ dội.
2. Nguyên nhân gây sỏi thận
Sỏi thận hình thành khi nồng độ một số chất trong nước tiểu tăng cao, chẳng hạn như:
- Canxi: Quá nhiều canxi kết hợp với oxalat hoặc axit uric có thể tạo thành tinh thể.
- Oxalat và axit uric: Các chất này tăng lên khi bạn tiêu thụ nhiều đạm động vật, muối hoặc thực phẩm chứa oxalat (như rau bina, củ cải đường).
- Thiếu nước: Uống không đủ nước làm nước tiểu đặc hơn, dễ tạo điều kiện cho sỏi hình thành.
- Ngoài ra, các yếu tố sau cũng làm tăng nguy cơ bị sỏi thận:
- Di truyền: Nếu gia đình bạn có người từng bị sỏi thận, nguy cơ mắc bệnh của bạn cao hơn.
- Thói quen ăn uống không lành mạnh: Tiêu thụ quá nhiều muối, đạm và thực phẩm chế biến sẵn.
- Một số bệnh lý: Bệnh gút, nhiễm trùng đường tiết niệu, hoặc rối loạn chuyển hóa.
3. Triệu chứng của sỏi thận
Các triệu chứng sỏi thận có thể khác nhau tùy thuộc vào kích thước và vị trí của sỏi. Những triệu chứng phổ biến bao gồm:
Đau dữ dội:
- Đau ở lưng, hông hoặc bụng dưới, lan xuống vùng bẹn.
- Cơn đau có thể thay đổi theo cường độ và không giảm dù thay đổi tư thế.
Tiểu tiện bất thường:
- Nước tiểu có máu (màu hồng, đỏ hoặc nâu).
- Nước tiểu đục, có mùi hôi.
- Đi tiểu thường xuyên nhưng lượng nước tiểu ít hoặc cảm giác buốt.
Triệu chứng toàn thân:
- Buồn nôn, nôn mửa.
- Sốt và ớn lạnh (khi sỏi gây nhiễm trùng).
- Khi có bất kỳ dấu hiệu nào trên, đặc biệt là đau dữ dội hoặc tiểu ra máu, bạn nên đến bệnh viện để kiểm tra ngay.
4. Điều trị sỏi thận
4.1. Sỏi nhỏ có thể tự đào thải
Nếu sỏi nhỏ và không gây tắc nghẽn, bác sĩ có thể khuyên bạn:
Uống nhiều nước: Ít nhất 2-3 lít mỗi ngày để giúp sỏi tự thoát ra qua nước tiểu.
Thuốc giảm đau: Giảm bớt cơn đau khi sỏi di chuyển.
Thuốc hỗ trợ đào thải: Một số thuốc giúp giãn cơ trơn đường tiết niệu, giúp sỏi dễ dàng di chuyển.
4.2. Sỏi lớn hoặc gây biến chứng
Nếu sỏi lớn hoặc gây tắc nghẽn nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định:
Tán sỏi ngoài cơ thể bằng sóng xung kích (ESWL): Sóng xung kích phá vỡ sỏi thành mảnh nhỏ để đào thải qua nước tiểu.
Nội soi tán sỏi: Sử dụng thiết bị nội soi qua niệu đạo để tán sỏi.
Phẫu thuật: Dành cho những trường hợp sỏi quá lớn hoặc không thể xử lý bằng các phương pháp khác.
5. Phòng ngừa sỏi thận
Ngăn ngừa sỏi thận chủ yếu dựa vào thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống:
- Uống đủ nước:
Uống ít nhất 2-3 lít nước mỗi ngày để đảm bảo nước tiểu loãng.
Tăng cường uống nước trong những ngày nóng hoặc khi vận động nhiều.
- Giảm muối và đạm động vật:
Hạn chế muối và thực phẩm chế biến sẵn.
Giảm tiêu thụ thịt đỏ, nội tạng và hải sản nếu bạn có nguy cơ sỏi axit uric.
- Ăn uống cân bằng:
Tránh thực phẩm chứa nhiều oxalat (như rau bina, socola, hạt điều).
Bổ sung thực phẩm giàu canxi từ nguồn tự nhiên như sữa, phô mai.
- Đi khám định kỳ:
Nếu bạn từng bị sỏi thận, nên đi kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm sỏi tái phát.
6. Kết luận
Sỏi thận là một căn bệnh phổ biến nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Đừng bỏ qua các triệu chứng như đau lưng dữ dội, tiểu ra máu hoặc buốt tiểu. Hãy giữ thói quen uống đủ nước, ăn uống lành mạnh và kiểm tra sức khỏe định kỳ để bảo vệ hệ tiết niệu của bạn.
Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, đừng ngần ngại đến cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn. Sức khỏe của bạn là tài sản quý giá nhất! 💙
Nguồn
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/kidney-stones
https://www.healthline.com/health/kidney-stones
